CODESYS Kurulumu ve Operatör Panel Olarak Endüstriyel Bilgisayar Kullanımı

1. Giriş: CODESYS ve Endüstriyel Panel PC Entegrasyonu

Endüstriyel otomasyon sistemleri, artık yalnızca kontrol işleviyle sınırlı değil; aynı cihaz üzerinde görselleştirme, veri işleme ve haberleşme kabiliyetlerini de içeriyor. Geleneksel HMI paneller bu çok yönlü yapıya cevap veremediği için yerini giderek endüstriyel panel PC'lere bırakıyor.

CODESYS platformu, bu dönüşümün merkezinde yer alır. IEC 61131-3 standartlarına uygun olarak geliştirilmiş CODESYS, Windows tabanlı bir endüstriyel bilgisayarı SoftPLC haline getirir. Böylece cihaz, hem PLC görevini hem de operatör panel işlevini aynı anda üstlenir.

Bu mimariyi sahada başarıyla uygulayabilen üç marka öne çıkar:

• IPC4PRO: Endüstriyel panel PC segmentinde yüksek performanslı, EtherCAT destekli profesyonel çözümler.
• IPC4: Kompakt, ekonomik ve enerji verimli endüstriyel PC ailesi.
• AAEON: ASUS grubuna bağlı, AI destekli edge computing platformlarıyla tanınan global endüstriyel bilgisayar üreticisi.

Bu doküman, CODESYS'in endüstriyel bilgisayara kurulumu, yapılandırılması, EtherCAT haberleşmesinin etkinleştirilmesi ve cihazın operatör panel olarak kullanılmasına dair tüm adımları kapsamlı biçimde açıklamaktadır.

2. Sistem Gereksinimleri

CODESYS V3.5 Development System ve Control Win SL Runtime kurulumları için önerilen donanım gereksinimleri:

IPC4PRO serisi, EtherCAT destekli Intel I210/I225 ağ yongalarıyla CODESYS için optimize edilmiştir.

IPC4 serisi üretim hatları, enerji tesisleri ve otomasyon panellerinde; AAEON sistemleri ise yapay zekâ entegrasyonlu edge uygulamalarda tercih edilir.

3. CODESYS Development System Kurulumu

3.1 Yazılımın İndirilmesi

1. store.codesys.com adresine gidin.
2. "CODESYS Development System V3" ürününü indirip hesabınıza giriş yapın.
3. En güncel sürüm (örneğin CODESYS_3.5.21.0.exe) dosyasını kaydedin.

3.2 Kurulum Adımları

• Kurulum dosyasına çift tıklayın ve sihirbazı çalıştırın.
• Lisans koşullarını onaylayın, Complete Setup seçeneğini işaretleyin.
• Varsayılan dizini (C:\Program Files\CODESYS) koruyun.
• Kurulum tamamlanınca bilgisayarı yeniden başlatın.

IPC4PRO ve AAEON sistemlerinde bu işlem sırasında herhangi bir BIOS ayarı gerektirmez; Windows arayüzü üzerinden tam uyumlu şekilde gerçekleşir.

4. CODESYS Control Win SL Runtime Kurulumu

4.1 Amacı

CODESYS Control Win SL, Windows tabanlı bir endüstriyel bilgisayarı SoftPLC haline getirir. Bu runtime, endüstriyel panel PC'nin hem kontrol hem de HMI fonksiyonlarını aynı anda yürütmesini sağlar.

4.2 Kurulum

1. CODESYS Store üzerinden "CODESYS Control Win SL" paketini indirin.
2. Kurulum tamamlandığında sistem tepsisinde CODESYS Control Win simgesi belirecektir.
3. Simge yeşilse runtime çalışıyor, kırmızıysa durdurulmuş anlamına gelir.
4. services.msc ekranından manuel başlatma da mümkündür.

4.3 Yapılandırma

Kurulum sonrası C:\ProgramData\CODESYS\CODESYSControlWinV3\CODESYSControl.cfg dosyasında:

• Port numarası (varsayılan 1217),
• Cihaz adı,
• Otomatik çalışma (AutoRun=True) parametreleri düzenlenebilir.

Bu özellik, özellikle IPC4PRO sistemlerinde sahada cihaz yeniden başlatıldığında PLC'nin otomatik devreye alınmasını sağlar.

4.4 EtherCAT Desteği (IPC4PRO Serilerinde Standart)

CODESYS için EtherCAT olmazsa olmazdır.

CODESYS, deterministik ve yüksek hızlı saha haberleşmesi için EtherCAT protokolünü doğal olarak destekler. Gerçek zamanlı kontrol ve servo senkronizasyonu, EtherCAT sayesinde sağlanır.

IPC4PRO serisi endüstriyel panel PC'ler, EtherCAT desteğini donanımsal olarak standart biçimde içerir.

Anakart üzerinde bulunan Intel I210 / I225 / I226 Ethernet denetleyicileri, CODESYS tarafından doğrudan EtherCAT Master olarak tanınır.

Avantajları:

• Harici PCI veya USB adaptöre gerek kalmaz.
• CODESYS, IPC4PRO üzerindeki LAN portlarını otomatik olarak EtherCAT portu olarak algılar.
• 1 ms altı döngü süresiyle servo kontrol, robotik hareket ve multi-axis uygulamalar mümkündür.

IPC4 serileri EtherCAT desteğini opsiyonel olarak sunar.

AAEON BOXER ve AAEON Panel PC modellerinde ise dahili Intel LAN kontrolcüleri veya harici NIC-ECAT modülleri ile EtherCAT ağı yapılandırılır.

EtherCAT Master Yapılandırması

1. CODESYS proje ağacında "Device" üzerine sağ tıklayın.
2. "Add Device → EtherCAT Master" seçin.
3. Ağ kartı olarak Intel I210/I225 portunu belirtin.
4. "Scan for Devices" komutu ile sahadaki slave cihazları tarayın.
5. CODESYS, Beckhoff I/O modülleri ve servo sürücüleri otomatik algılar.

Bu süreç, IPC4PRO cihazlarda ek sürücü gerektirmeden doğrudan çalışır.

5. Operatör Panel (Visualization) Yapılandırması

CODESYS, klasik HMI yazılımlarına alternatif olarak yerleşik bir Visualization Manager içerir.

Bu modül, endüstriyel panel PC'nin dokunmatik ekranında çalışan interaktif operatör arayüzleri oluşturur.

IPC4PRO ve AAEON cihazlarında yüksek çözünürlüklü kapasitif ekranlar, CODESYS arayüzleriyle tam uyumludur.

5.1 Visualization Oluşturma

1. Proje ağacında "Add Object → Visualization" ekleyin.
2. Start/Stop butonları, göstergeler, sayaçlar ve trend grafiklerini oluşturun.
3. "Target Visualization" olarak atayıp, tam ekran (fullscreen) modunu aktif edin.
4. "Refresh Rate = 100 ms" olarak ayarlayarak optimum tepki süresi sağlayın.

Artık endüstriyel panel PC, hem kontrolör hem de operatör paneli (HMI) işlevini tek cihazda sunar.

6. Lisanslama

CODESYS Control Win SL runtime'ın kalıcı çalışması için lisans gereklidir.

6.1 Lisans Türleri

• Soft License: Lisans sabit diske kaydedilir (IPC4PRO ve IPC4 için ideal).
• Dongle License: Lisans USB dongle'a yüklenir (AAEON sistemleri için önerilir).

6.2 Aktivasyon

1. CODESYS'te "Tools → License Manager" menüsüne gidin.
2. Hedef cihazı (örneğin "CODESYS Control Win V3 @ IPC4PRO") seçin.
3. "Install License" seçeneğiyle Ticket ID'yi girin.
4. Lisans başarıyla yüklendikten sonra runtime sınırsız çalışmaya geçer.

Demo modu 120 dakika ile sınırlıdır; süre dolduğunda runtime "Stop" moduna geçer.

7. Örnek Uygulama: SoftPLC + Operatör Panel

7.1 Proje Kurulumu

Yeni bir proje açın, cihaz olarak CODESYS Control Win V3 x64 seçin.

Programlama dili olarak Ladder Diagram (LD) veya Structured Text (ST) kullanılabilir.

Basit bir konveyör kontrolü örneği:

IF Start THEN
    Motor := TRUE;
END_IF;

IF Stop THEN
    Motor := FALSE;
END_IF;

CODESYS Visualization arayüzünde "Start" ve "Stop" butonları oluşturularak bu değişkenlere bağlanır.

7.2 Operatör Panel Entegrasyonu

IPC4PRO'nun dokunmatik ekranında Visualization arayüzü çalıştırıldığında:

• Operatör "Start" butonuna dokunduğunda motor çıkışı aktif olur.
• "Stop" butonuna basıldığında PLC çıkışı kapanır.

Bu senaryoda ek bir HMI cihazına gerek kalmadan tüm kontrol ve izleme işlemleri tek sistemde gerçekleştirilir.

8. Gerçek Cihaz Üzerinde Çalıştırma

8.1 Cihaz Tanımlama

Geliştirme bilgisayarı ile endüstriyel panel PC aynı ağda olmalıdır.

CODESYS Gateway ayarlarından Add Gateway → TCP/IP seçeneğiyle cihaz IP adresini ekleyin.

"Scan Network" komutuyla cihazı tarayın ve bulun.

8.2 Proje Yükleme

"Online → Login" seçeneğiyle bağlanın ve proje indirmeyi onaylayın.

Runtime versiyonu ile proje cihaz profili eşleşmelidir (örneğin ikisi de x64).

8.3 EtherCAT Ağ Konfigürasyonu Örneği

Saha Donanımı:

• Ana Kontrol Cihazı: IPC4PRO-156W-i510-1135G7
• Fieldbus: EtherCAT
• Slave 1: Beckhoff AX5000 Servo Sürücü
• Slave 2: Beckhoff EK1100 Terminal Modülü
• Slave 3: EL1008 Dijital Giriş, EL2008 Dijital Çıkış

Adımlar:

1. EtherCAT Master cihazını projeye ekleyin.
2. "Scan for Devices" komutuyla yukarıdaki modülleri otomatik bulun.
3. Modüller cihaz ağacında sırasıyla belirecektir.
4. I/O adreslerini (ör. %I0.0, %Q0.0) programdaki değişkenlere eşleyin.
5. Projeyi derleyip IPC4PRO cihazına indirin.

CODESYS, EtherCAT ağını gerçek zamanlı senkronize eder.

Servo sürücülerin konum komutları (AXIS_REF) ve dijital sinyaller milisaniye altı hassasiyetle güncellenir.

Bu yapı, klasik PLC sistemlerinden fark edilir biçimde daha yüksek hız ve deterministik kontrol sağlar.

9. Performans ve Güvenilirlik

9.1 Sistem Optimizasyonu

• Windows güç modu "High Performance" olmalıdır.
• Gereksiz servisleri kapatın (Defender, Windows Update vb.).
• IPC4PRO'nun çift LAN portlarını saha ağı (PLC) ve fabrika ağı (MES/SCADA) olarak ayırın.

9.2 Güvenlik

• CODESYS Gateway şifresi tanımlayın.
• Proje dosyalarını parola ile koruyun.
• AAEON cihazlarında TPM 2.0 güvenlik modülü aktif edilmelidir.

10. Sorun Giderme

11. Sonuç

CODESYS, endüstriyel bilgisayarları tam teşekküllü kontrol sistemlerine dönüştüren bir yazılım platformudur.

IPC4PRO, IPC4 ve AAEON serileriyle birlikte kullanıldığında, tek bir cihaz hem SoftPLC hem de operatör paneli olarak çalışır.

EtherCAT entegrasyonu sayesinde sistemler, gerçek PLC'lerle eşdeğer hız ve kararlılığa ulaşır.